Tablice upamiętniające geografów wojskowych poległych i zamordowanych w czasie II wojny światowej odsłonięto 26 kwietnia w siedzibie Wojskowego Centrum Geograficznego. Tablice pobłogosławił biskup polowy Wiesław Lechowicz. Odczytany został apel pamięci i oddano salwę honorową. Uroczystości zatytułowanej „Wierni Ojczyźnie”, towarzyszyło także wręczenie medali oraz wystawa ukazująca losy oficerów Wojskowego Instytutu Geograficznego (poprzednika Wojskowego Centrum Geograficznego) w czasie II wojny światowej. W uroczystości wzięli udział m.in. Małgorzata Gosiewska, wicemarszałek Sejmu, Jan Józef Kasprzyk, szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, płk Leszek Paszkowski, szef Rozpoznania Geoprzestrzennego, płk Jan Gliński, szef Wojskowego Centrum Geograficznego oraz Jan Tarczyński, dyrektor Centralnej Biblioteki Wojskowej. Gośćmi uroczystości byli kombatanci, m.in. przedstawiciele środowisk katyńskich oraz emerytowani żołnierze i pracownicy geografii wojskowej. Na uroczystość licznie przybyli generałowie WP, m.in. gen. dyw. Piotr Błazeusz, zastępca Szefa Sztabu Generalnego, gen. dyw. pil. Cezary Wiśniewski, zastępca Dowódcy Generalnego RSZ i gen. bryg. Tomasz Dominikowski, dowódca Garnizonu Warszawa.
Na bocznej ścianie budynku Wojskowego Centrum Geograficznego (Al. Jerozolmskie 97) umieszczonych zostało pięć tablic z brązu. Na pierwszej z nich umieszczono słowa św. Jana Pawła II: Pamięć o przeszłości oznacza zaangażowanie w przyszłość, orzełka wojskowego wz. 1936 r. oraz logo Wojskowego Instytutu Geograficznego oraz napis W hołdzie tym, którzy wierni Bogu i Ojczyźnie tworzyli Historię Wojskowego Instytutu Geograficznego i polegli w czasie II wojny światowej. Poniżej, mniejszymi literami przedstawiono historię Wojskowego Instytutu Geograficznego. Na kolejnych tablicach znalazły się nazwiska geografów wojskowych zamordowanych w Katyniu i Charkowie oraz poległych w czasie II wojny światowej winnych miejscach.
Zebranych powitali dyrektor Jan Tarczyński oraz płk Jan Gliński. List od marszałek Sejmu Elżbiety Witek odczytała wicemarszałek Małgorzata Gosiewska. Przywołała słowa Józef Piłsudskiego, że „mapa jest daleko skuteczniejszą bronią dla oficera niż pałasz, czy nawet rewolwer”. Przypomniała historię powstania Wojskowego Instytutu Geograficznego oraz martyrologię geografów wojskowych podczas II wojny światowej. Dodała, że rola wojskowych geografów nie została do tej pory należycie upamiętniona. List do uczestników uroczystości skierował także minister edukacji i nauki Przemysław Czarnek.
Minister Jan Józef Kasprzyk podkreślił, że odsłonięcie tablic „świadczy o pamięci o zamordowanych i jest zobowiązaniem, że o nich nie zapomnimy”. – Ich testament wyrażający się też w tytule tej uroczystości „Wierni Ojczyźnie” wypełnimy. Jeżeli każdy z nas będzie wierny wspólnocie narodowej i państwowej, naszej Ojczyźnie przeniesiemy sztandar niepodległości w przyszłość i oddamy go kolejnym pokoleniom – powiedział.
– Długo czekała społeczneość geografów wojskowych, aby poznać prawdę o swoich wojskowych poprzednikach – mówił płk Leszek Paszkowski – przez długie dziesięciolecia byli nieznani, a ich pamięć, z narażeniem życia kultywowały jedynie ich rodziny. Dodał, że jest dla niego zaszczytem, że jako szef wszystkich wojskowych geografów może „w duchu wdzięczności dla ich dokonań oddać hołd poległym oficerom Wojskowego Instytuty Geograficznego”. – Nie spełnił się nikczemny plan oprawców, nie zostaliście zapomniani. Prawda o waszych czynach jest źródłem tożsamości o nas wszystkich – powiedział.
Tablice w towarzystwie generałów Wojska Polskiego i płk. Leszka Paszkowskiego odsłonił minister Jan Józef Kasprzyk. Modlitwę poświęcenia tablic poprowadził biskup polowy Wiesław Lechowicz. Odmówiona została także modlitwa w intencji zmarłych. Modlitwy odmówili także abp Jerzy Pańkowski, prawosławny biskup polowy oraz bp Marcin Makula, naczelny ewangelicki duszpasterz wojskowy. Podczas uroczystości wręczone zostały odznaczenia, medale Pro Bono Poloniae i Pro Patria oraz medalu Stulecia Bitwy Warszawskiej przyznawanego przez Związek Piłsudczyków RP.
Odczytany został apel pamięci, w który przywołano m.in. żołnierzy zamordowanych na Wschodzie. Oddano salwę honorową a pod tablicami złożono kwiaty. W latach 1939–1945 zginęło około stu oficerów z korpusu geografów. Ponad 75 % z nich to ofiary sowieckiej zagłady, pozostali ponieśli śmierć w wyniku działań wojennych.
Uroczystości towarzyszyła wystawa Geografom Katyńskim – Gloria Victis, ukazujących losy oficerów Wojskowego Instytutu Geograficznego we wrześniu 1939 r. oraz ich drogi do Katynia. Na 18 planszach z mapami, wykresami i zdjęciami przedstawiono drogi ewakuacji instytutu do Lwowa, a następnie sowiecką niewolę oficerów WIG.
Warto dodać, że inicjatorami upamiętnienia kartografów i geografów wojskowych byli związani z WCG członkowie Konfraterni Świętego Jakuba: Wiesław Czajka, Jerzy Pawlikowski, Łukasz Stefaniak oraz Ryszard Bożek. Brali oni udział w przygotowaniu listy poległych w czasie II wojny żołnierzy WIG oraz samych tablic memoratywnych. Na zaproszenie płk. Jana Glińskiego, w uroczystości w WCG uczestniczył także kapelan Konfraterni i SPKK płk SG Zbigniew Kępa i senior Konfraterni Marek Sokołowski.
Zdjęcia Marek Sokołowski