8 września 2019 roku Konfraternia św. Apostoła Jakuba Starszego przy Katedrze Polowej Wojska Polskiego rozpoczęła pielgrzymkę weekendową „Ze stolicy na Górę św. Jakuba”. To średniowieczna nazwa dzisiejszej Góry św. Anny na Wyżynie Śląskiej. Zakończenie pielgrzymki planowane jest w czerwcu 2020 roku. Jest pięć intencji tej pielgrzymki. Pątnicy modlą się: o beatyfikację Stefana kard. Wyszyńskiego, o błogosławieństwo dla Ordynariatu Polowego Wojska Polskiego w setną rocznicę jego ustanowienia, o błogosławieństwo dla Protektora Konfraterni św. Jakuba biskupa polowego WP ks. gen. Józefa Guzdka i Opiekuna Duchowego Konfraterni ks. płk. Zbigniewa Kępy, o orędownictwo Boże dla członków Konfraterni oraz ich rodzin, w intencji zmarłych członków i przyjaciół Konfraterni. Konfratrzy, którzy nie mogą wyruszyć na Drogę Jakubową, uczestniczą w pielgrzymce duchowej i w łączności z pątnikami odmawiają w dniach pielgrzymki modlitwę różańcową w intencjach pielgrzymkowych.
22 i 23 lutego 2020 roku 25 pątników, członków i przyjaciół Konfraterni św. Jakuba, kontynuowało weekendową pielgrzymkę na górę, która w przeszłości nosiła imię ich patrona. Szósty etap wędrówki rozpoczęli w Smardzewicach i pierwszego dnia szli do Piotrkowa Trybunalskiego. Droga wiodła przez lasy, pola i wsie Ziemi Łódzkiej. W niewielkiej miejscowości o nazwie Tresta pątnicy zatrzymali się przy zabytkowym kościele z 1781 roku, który jest jednym z nielicznych w woj. łódzkim obiektów drewnianej architektury sakralnej. Tresta zajmuje ważne miejsce w archeologii ziem polskich. Niedaleko wsi znajdowało się wielkie cmentarzysko kultury łużyckiej istniejące w okresie od XI do VIII wieku p.n.e. Prace archeologiczne na nekropolii były prowadzone w drugiej połowie lat siedemdziesiątych ub. wieku. Wody zalewu sulejowskiego, który powstał w latach 1969 – 1974, zalały teren. Znaleziska z cmentarza przechowuje Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu.
Dalej szlak zaprowadził pielgrzymów Jakubowych do jednego z najstarszych miast nad Pilicą, jakim jest Sulejów. Według legendy nazwa miasta pochodzi od imienia Sulej, jak nazywał się rycerz, który w XI wieku miał tutaj ojcowiznę. Pierwsza historyczna wzmianka o Sulejowie pochodzi z 1145 roku. Początkowo była tu osada książęca z prawem poboru cła. Prawo lokacyjne Sulejów otrzymał od księcia Władysława Łokietka w 1279 roku, a w 1308 roku od tegoż władcy uzyskał prawa miejskie. W Sulejowie zachował się zespół klasztorny opactwa cysterskiego z XII wieku, ufundowany przez króla Kazimierza Sprawiedliwego. To jeden z niewielu w Polsce zabytków architektury romańskiej. Legenda o powstaniu klasztoru głosi, że w czasie polowania król w pogoni za jeleniem odłączył się od drużyny. Nadeszła silna burza. Kazimierz, który wśród wichury, błyskawic i ulewnego deszczu szukał otuchy w modlitwie, usłyszał głos z nieba: „Zbuduj w tym miejscu kościół, a doprowadzę cię do sług twoich”. Król ukląkł i przyrzekł spełnić wolę Bożą. Gdy wstał, zobaczył wokół siebie dwanaście lwów, które doprowadziły go do dworzan. Na pamiątkę tego wydarzenia w świątyni umieszczono dwanaście kamiennych postaci tych zwierząt. Budowę kościoła rozpoczęto w 1176 roku, a konsekracja odbyła się 8 sierpnia 1178 roku. Kościół św. Tomasza jest najwspanialszą budowlą sakralną w mieście. Trójnawowa bazylika z transeptem zachowała się w niezmienionym stanie. Uwagę zwraca piękny romański portal i rozeta. Wyposażenie świątyni pochodzi z okresu baroku i rokoka. Kazimierz Sprawiedliwy sprowadził cystersów z opactwa Morimond w Burgundii i przekazał im osadę Sulejów oraz kilka innych wsi, a bliżej nieznany dostojnik królewski wzbogacił klasztor o pięć wsi leżących nad Nerem. Do fundacji klasztoru przyczynił się też rycerz Bałdrzych, nadając zakonowi wieś Bałdrzychów wraz z kościołem oraz biskup krakowski Fulko i arcybiskup gnieźnieński Piotr z rodu Łabędziów, którzy przekazali opactwu po jednej wsi. W sumie opactwo otrzymało jedenaście wsi, dochody z komory celnej w Sandomierzu (skóry bobrowe i sól), targ w Sulejowie oraz kilkudziesięciu niewolnych, których status klasztor zmienił na przypisańców. Kilka lat później zakonnicy dokonali komasacji gruntów, wymieniając z księciem wsie, co doprowadziło do uzyskania dwóch zwartych kompleksów dóbr wokół Sulejowa i Bałdrzychowa, które przynosiły opactwu duże dochody. 22 października 2012 roku zespół klasztorny cystersów w Podklasztorzu (obecnie dzielnica Sulejowa) został wpisany na listę Pomników Historii.
Na końcu szlaku pierwszego dnia pielgrzymki był Piotrków Trybunalski. Według legendy miasto powstało w pierwszej połowie XII wieku, a jego założycielem miał być Piotr Włostowic, możnowładca na dworze księcia zwierzchniego Polski Bolesława Krzywoustego. Za czyn nierycerski, jakim było podstępne porwanie księcia przemyskiego Wołodara, Piotr otrzymał surową pokutę – miał wybudować 77 kościołów. Aprobaty dworu i Kościoła nie zyskał też ożenek możnowładcy, który pojął za żonę księżniczkę ruską Marię, córkę księcia kijowskiego Olega Michała. Piotr pojechał do niej jako swat w imieniu księcia Bolesława Krzywoustego, który darzył go zaufaniem i przyjaźnią. Od imienia Piotra Włostowica ma pochodzić patronimiczna nazwa miasta. Drugi człon – Trybunalski – został nadany dla upamiętnienia Trybunału Koronnego, najwyższego sądu apelacyjnego Pierwszej Rzeczypospolitej dla spraw z zakresu prawa ziemskiego. Trybunał Główny Koronny miał siedzibę w Lublinie. W 1578 roku król Stefan Batory powołał w Piotrkowie Trybunał dla Wielkopolski. Pierwsza historyczna wzmianka o Piotrkowie Trybunalskim pochodzi z przywileju krakowskiego wystawionego przez księcia zwierzchniego Polski Leszka Białego w 1217 roku. Dokument ten potwierdza wyrok sądu książęcego, korzystny dla klasztoru cystersów w Sulejowie. W 2017 roku miasto uroczyście obchodziło 800-lecie swego istnienia. W Piotrkowie Trybunalskim pielgrzymi Jakubowi uczestniczyli w wieczornej Mszy św. w Bazylice św. Jakuba. Liturgię sprawował ks. prałat Grzegorz Gogol w koncelebrze z ks. Markiem Kostrzewą i ks. Pawłem Słobaszewskim. Piotrkowska fara to najstarszy kościół w tym mieście, wybudowany – jak głosi legenda – przez wspomnianego Piotra Włostowica. Obecną świątynię wzniesiono w XIV wieku z fundacji króla Kazimierza Wielkiego. Wystrój kościoła pochodzi z różnych epok. Do najcenniejszych zabytków należy jeden z najpiękniejszych późnogotyckich obrazów „Zaśnięcie Matki Bożej” umieszczony w ołtarzu głównym. Obraz, pędzla nieznanego malarza krakowskiego, podarowała kościołowi królowa Bona w 1520 roku, gdy przybyła do Piotrkowa wraz z królem Zygmuntem Starym na posiedzenie Sejmu. Zasłoną ołtarzową dzieła jest obraz „Męczeństwo św. Jakuba”, namalowany przez Rafała Hadziewicza w 1875 roku, który pielgrzymi Jakubowi mieli możliwość zobaczyć dzięki uprzejmości ks. prałata Grzegorza Gogola, proboszcza parafii. 28 września 2019 roku Kościół św. Jakuba w Piotrkowie Trybunalskim został podniesiony do tytułu i godności bazyliki mniejszej.
Drugi dzień pielgrzymki rozpoczęła Msza św. w XVII-wiecznym kościele jezuitów pw. św. Franciszka Ksawerego, który jest jednocześnie Sanktuarium Matki Bożej Trybunalskiej. Mszę celebrował ks. Michał Bryksy. Po zakończeniu Eucharystii miał miejsce akt zawierzenia pielgrzymów Jakubowych Matce Bożej Trybunalskiej. Tekst zawierzenia napisał i odczytał Senior Konfraterni brat Marek Sokołowski.
Matko Boża! Niepokalana Maryjo!
Z ufnością zwracamy się do Ciebie, przed Twym wizerunkiem Matki Bożej Trybunalskiej. Jesteś wzywana w tym wizerunku jako Matka Pocieszenia, którego źródłem jest miłość Ojca, objawiona przez Twego Syna i Ducha Świętego Pocieszyciela.
Wejrzyj, o Pani Trybunalska, na Konfraternię, którą tworzymy, aby szerzyć kult Świętego Jakuba, Apostoła Jezusowego.
Wejrzyj na nas, oddane Tobie dzieci. Pragniemy, ponawiając nasze Ci oddanie, prosić abyś napełniła nasze serca miłością i nadzieją, abyś dopomogła nam przezwyciężyć wszelkie trudności i zło, jakie niesie życie.
Polecamy Ci, Matko, chorych i cierpiących. Polecamy Ci Ordynariat Polowy Wojska Polskiego, Księdza Biskupa naszego Protektora i Księdza Prałata naszego Kapelana. W szczególności powierzamy Ci naszą umiłowaną Ojczyznę, a zwłaszcza sprawujących władzę ustawodawczą i sądowniczą, których jesteś patronką.
Matko Boża Trybunalska módl się za nami! Matko Pocieszenia opiekuj się nami nieustannie!
Kościół św. Franciszka Ksawerego, ukończony i konsekrowany w 1727 roku, spłonął cztery lata później. Został odbudowany i ponownie konsekrowany w 1734 roku. Po skasowaniu zakonu jezuitów świątynię objęli pijarzy, w których rękach pozostawała do upadku powstania styczniowego w 1864 roku (kasacja zakonu). Jezuici powrócili do swego kościoła dopiero w 1918 roku po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Po dziesięciu latach świątynię objęli księża diecezjalni. Jezuici wrócili ponownie po 1945 roku. Kościół św. Franciszka Ksawerego jest najcenniejszym pod względem artystycznym zabytkiem architektonicznym Piotrkowa Trybunalskiego. Harmonijnie łączy cechy baroku i rokoka, architekturę z rzeźbą, malarstwem i wyposażeniem wnętrza. Nieocenioną wartość przedstawia słynący łaskami obraz Matki Bożej Trybunalskiej, nazywanej też Matką Pocieszenia. Wizerunek Matki Bożej z Dzieciątkiem, namalowany przez nieznanego artystę włoskiego w XVI wieku, ofiarował Trybunałowi Koronnemu król Stefan Batory. Obraz znajdował się w kościele św. Franciszka Ksawerego, a w czasie posiedzeń Trybunału był przenoszony do kaplicy sądowej. Po drugim rozbiorze Polski w 1792 roku został ulokowany w archiwum Trybunału w ratuszu. Staraniem pijarów w 1829 roku wrócił do kościoła. 26 maja 2006 roku papież Benedykt XVI ukoronował obraz Matki Bożej Trybunalskiej podczas Mszy św. na placu Piłsudskiego w Warszawie. Korony dla obrazu poświęcił w Rzymie 27 października 2004 roku papież Jan Paweł II. 2 marca 2007 roku Matka Boża Trybunalska została ogłoszona przez Stolicę Apostolską patronką polskich parlamentarzystów, a sanktuarium stało się miejscem modlitwy za sprawujących władzę.
Po Mszy św. pielgrzymi Jakubowi pojechali do wsi Trzy Morgi, gdzie zakończyli pierwszy dzień wędrówki i stąd kontynuowali pąć. Miejscowość znana jest z urokliwych krajobrazów, które przyciągają fotografów i malarzy, a także z osobliwej kładki nad Pilicą, zwanej Bobrowym mostem lub Małpim mostkiem. Most powstał w połowie ub. wieku. Wybudowali go rolnicy, którzy mieli działki na przeciwległym brzegu Pilicy, w Zygmuntowie, a najbliższa przeprawa drogowa przez rzekę była w odległości ok. 20 km od wsi. Latem do Trzech Mórg zjeżdżają kajakarze. Spływy kajakowe Pilicą zaczynają się przy Małpim mostku. Konstrukcja jest bezpieczna, wisi na stalowych linach, ale napis na tabliczce ostrzega, żeby nie huśtać się na moście, bo „jak ktoś się huśta i chce wpaść do rzeki, to wpadnie”.
Niedzielna aura nie sprzyjała wędrówce, ale pątnicy niezrażeni nieustającym deszczem i porywistym wiatrem przemierzali lasy, pola i kolejne wioski. Przechodząc przez Ręczno zatrzymali się przy stojącym na uboczu kościele pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika. Znajdujący się w kościele obraz Świętego ma sławę cudownego. Świątynię wybudowano w XVIII wieku na miejscu kościoła modrzewiowego, który spłonął w 1236 roku. Tradycja miejscowa głosi, że św. Stanisław odpoczywał tu, zaskoczony chorobą, w podróży do Łowicza.
Szósty etap pielgrzymki „Ze stolicy na Górę św. Jakuba” pątnicy zakończyli we wsi Trzebce.
Pielgrzymi Jakubowi składają serdeczne podziękowanie wszystkim dobroczyńcom ich Drogi, zwłaszcza ks. prałatowi Grzegorzowi Gogolowi, który obdarował wędrowców ciekawymi materiałami informacyjnymi o świątyni, wśród których jest piękny album Bazylika Mniejsza św. Jakuba Apostoła w Piotrkowie Trybunalskim.
Tekst – Ewa Wasiak
Zdjęcia – Marek Sokołowski, Ewa Wasiak