Podczas weekendu 7 – 8 czerwca 2025 roku, odbyła się pielgrzymka Stowarzyszenia Pamięć Kapelanów Katyńskich (SPKK), oraz Konfraterni Świętego Apostoła Jakuba Starszego, działających przy katedrze polowej Wojska Polskiego w Warszawie. Rajd był upamiętnieniem duszpasterzy Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej Polskiej, którzy we wrześniu 1939 roku dostali się do niewoli sowieckiej razem z żołnierzami i więzieni w obozach w Kozielsku, Ostaszkowie, Starobielsku, gdzie prowadzili tajne posługi religijne dla jeńców. W 1940 roku zostali pomordowani w wielu miejscach na terytorium ZSRR.
Pielgrzymka zorganizowana przez dr Łukasza Stefaniaka, Prezesa Stowarzyszenia Pamięć Kapelanów Katyńskich, miała za cel, odwiedzenie kilku miejsc związanych z życiem i posługą duchową zamordowanych kapelanów. 7 czerwca wczesnym rankiem, zebraliśmy się przed katedrą polową Wojska Polskiego w Warszawie, aby grupą kilkunastu osób wyruszyć w drogę do Skierniewic, a następnie do Torunia. Opiekunem duchowym grupy i kapelanem Stowarzyszenia Pamięć Kapelanów Katyńskich jest ks. prał. płk SG dr Zbigniew Kępa.
Stowarzyszenie Pamięć Kapelanów Katyńskich propaguje informacje o religijnej działalności Kapelanów Katyńskich w obozach sowieckiej niewoli, poprzez poszukiwanie dokumentów do biografii tych duchownych, stawiając tablice pamięci, wydając publikacje książkowe oraz filmy. Zebrane materiały mogą posłużyć do ewentualnego procesu informacyjnego i kanonizacyjnego kapelanów katolickich zamordowanych w 1940 roku.
W Skierniewicach dołączył do nas płk w st spocz. Andrzej Krysiak, założyciel Koła SPKK w Skierniewicach, propagator pamięci jednego z kapelanów, ks. ppłk Edwarda Chomy. Pan Andzrej jest autorem książek : „Na Chwałę Bożą. Rys historyczny kościoła garnizonowego w Skierniewicach” , „W służbie Bogu i Ojczyźnie. Ks. ppłk Edward Choma 1889 – 1940”, „W obliczu Boga ślubuję Ojczyźnie – rzecz o kapelanach katyńskich”. Usłyszeliśmy od niego wiele ciekawych faktów z życia ks. Chomy. Pomimo, że minęło 85 lat od męczeńskiej śmierci kapelana katyńskiego, pamięć o nim jest ciągle żywa w Skierniewicach. 25 kwietnia 2021 roku, w kościele garnizonowym pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, umieszczona została pamiątkowa tablica, poświęcona w 100 rocznicę przybycia księdza Chomy na placówkę duszpasterską do Skierniewic, a także posadzony był Dąb Pamięci „Edward”. Poświęcenia dokonał biskup polowy gen brygady dr Józef Guzdek, gen Kazimierz Dyński, ppłk Piotr Mitkowski i członkowie Stowarzyszenia Pamięć Kapelanów Katyńskich: Wiesław Czajka oraz płk Andrzej Krysiak, współorganizator tego przedsięwzięcia. W kościele umieszczona jest także wcześniejsza tablica, odsłonięta w 75 rocznicę zbrodni katyńskiej 12 kwietnia 2016, gdzie pośród ofiar II wojny światowej mieszkańców Skierniewic, wymieniony jest również ks. Choma.
W tym samym kościele w 2016 r. otworzono salę im. „Ks. mjr. Edwarda Chomy”, pełniącą funkcję przykościelnej Izby Pamięci, w której wyeksponowano pamiątki związane z życiem parafii wojskowej, a wśród nich portrety wszystkich dotychczasowych proboszczów parafii na czele z pierwszym proboszczem ks. Chomą. Pamięć o ks. Chomie kontynuuje również Muzeum Historyczne Skierniewic, które w ramach akcji edukacyjnej „Jestem Dumny II” w 2022 r. przedstawiło historie mieszkańców Skierniewic i regionu, którzy swoim życiem pokazali, że patriotyzm może być postawą każdego z nas. W zaszczytnym gronie pięciu lokalnych bohaterów, wybranych w wyniku głosowania przez mieszkańców Skierniewic, znalazł się ks. kapelan Edward Choma. Młody artysta, sierżant Dariusz Potargowicz nagrał teledysk poświęcony ks. ppłk Edwardowi Chomie. W ogrodach muzeum otwarto wystawę plenerową pt. „Jestem Dumny – Panteon Skierniewickich Bohaterów”. Jedno z nowo budowanych rond na terenie miasta otrzyma wkrótce imię Ks. ppłk Edwarda Chomy. Pamięci księdza Chomy i innych kapelanów katyńskich poświęcona była również modlitwa o ich beatyfikację, która miała miejsce w dniu 18 września 2022 r. w kościele garnizonowym w Skierniewicach. Po odprawieniu mszy, jej uczestnicy wzięli udział w modlitwie o beatyfikację księdza ppłk. Edwarda Chomy, pierwszego proboszcza parafii wojskowej w Skierniewicach, ofiary zbrodni katyńskiej i pozostałych kapelanów katyńskich, Męczenników Wschodu. 27 września 2023 r. w Skierniewicach odsłonięty został mural z podobizną ks. ppłk Edwarda Chomy, który poświęcił biskup polowy Wiesław Lechowicz. Podczas drogi do Torunia, mogliśmy usłyszeć o innym ważnym wydarzeniu z działalności skierniewickiego Koła SPKK, którym było pozyskanie oryginalnych artefaktów z życia ks. Chomy. Wśród nich oryginalny obraz księdza pochodzący z mieszkania w Skierniewicach, modlitewniki z osobistą dedykacją księdza, kartki pocztowe ze Starobielska, czy wizytówki z więzienia w Szepetówce z października 1939 r. Dokumenty te pochodzą z rodzinnego archiwum Wojciecha Nowaka z Borsukowizny k. Krynek na Podlasiu i były już wystawiane w Katedrze Polowej WP z okazji zebrania Stowarzyszenia Pamięć Kapelanów Katyńskich w kwietniu 2025 r.
Ze Skierniewic wyruszyliśmy do Torunia, gdzie dzięki uprzejmości ks. ppłk Macieja Kalinowskiego, zwiedziliśmy kościół garnizonowy pod wezwaniem św. Katarzyny Aleksandryjskiej. Kościół został wybudowany w latach 1894-1897 według projektu berlińskiego architekta Schönhalsa jako ewangelicki, pierwotnie służył żołnierzom wyznania protestanckiego stacjonującym w twierdzy Toruń. Wzniesiony był z założeniem nawiązania do tradycji czasów krzyżackich. Charakterystycznym elementem budowli jest wieża wysokości 86 m, najwyższa w Toruniu. Oficjalne oddanie kościoła i jego poświęcenie nastąpiło 21 grudnia 1897 r. w obecności cesarza Wilhelma II. Do 1920 r. pozostawał kościołem garnizonowym wyznania ewangelickiego. Po przyłączeniu Torunia do Polski w 1920 r. przeszedł w ręce katolików, nadal służąc wojsku, od teraz polskiemu. W 1921 roku był ponownie konsekrowany przez biskupa polowego gen dyw Stanisława Galla, jako kościół garnizonowy rzymskokatolicki. Zgodnie z postanowieniami konkordatu między Stolicą Apostolską a Rzeczypospolitą (1925r.) powstały m.in. parafie wojskowe – w tym toruńska parafia św. Katarzyny w Toruniu. Proboszczem tej świątyni w latach 1924 – 1927 był ks. gen bryg Kazimierz Suchcicki, ofiara zbrodni katyńskiej. Uczestnik wojny polsko – bolszewickiej i wojny obronnej 1939 roku, dziekan WP. Po aresztowaniu więziony w Starobielsku, Moskwie i Kozielsku. Zamordowany w Katyniu. W kruchcie świątyni umieszczona jest tablica upamiętniająca jego postać, poświęcona przez biskupa polowego gen bryg Józefa Guzdka. Nasza grupa razem z płk Krzysztofem Ziemkiewiczem, członkiem Stowarzyszenia Kapelanów Katyńskich z Torunia, uczciła pamięć zamordowanego kapelana, modlitwą i chwilą ciszy. W czasie okupacji toruński kościół garnizonowy był wykorzystywany jako zbór ewangelicki dla żołnierzy niemieckich. Z dniem 21 kwietnia 1991r. Papież Jan Paweł II przywrócił w Polsce Ordynariat Polowy, powołując jednocześnie biskupa polowego gen bryg Sławoja Leszka Głódzia. Bp Sławoj erygował parafię wojskową p.w. św. Katarzyny w Toruniu stosownym dekretem w dniu 21 stycznia 1993r.
W Toruniu uczestniczyliśmy we Mszy Świętej celebrowanej przez ks. płk SG dr Zbigniewa Kępę, w kościele pw. Świętego Jakuba Apostoła. W oprawie liturgicznej ołtarza wzięli udział pielgrzymi z Konfraterni św. Jakuba, pierwsze czytanie „Pobyt Pawła w Rzymie” (Dz 28, 16–20. 30–31) przeczytała Elżbieta Bartocha, psalm „Twoje oblicze ujrzą ludzie prawi” (Ps 11 (10), 4. 5 i 7(R.: por. 7b)) zaśpiewała Teresa Przybył. Homilię wygłosił celebrans ks. Kępa do fragmentu Pisma św. (J 21, 20-25). Kapłan nawiązał do słów z Ewangelii i wydarzenia tam opisanego, gdy św. Piotr zapytał Zmartwychwstałego Jezusa o los św. Jana „Panie, a co z tym będzie”. Nie usłyszał odpowiedzi, gdyż nie nadszedł jeszcze czas, aby odsłoniły się losy św. Jana oraz innych Apostołów. Obecnie, patrząc wstecz, patrzymy na dopełnione życie każdego z dwunastu uczniów Jezusa, którzy za wyjątkiem św. Jana ponieśli śmierć męczeńską, mówił ks. Kępa. W miejscu, gzie od XIV wieku wierni zapoznają się z życiem św. Apostoła Jakuba Starszego, z jego pobożnością, proszą go o wstawiennictwo, przychodzi grupa naśladująca jego pielgrzymowanie. Powierzamy sprawę kapelanów katyńskich w rajdzie, poświęconym ich pamięci. Tak jak św. Jakub i pozostali Apostołowie poza św. Janem, zginęli śmiercią męczeńską za wiarę, tak kapelani katyńscy oddali życie z miłości do Boga i Ojczyzny.
„Na ziemi toruńskiej szczególnie chcemy wspomnieć ks. gen. bryg. Kazimierza Suchcickiego. W latach 1923-1927 prowadził tutaj działalność duszpasterską, pełniąc funkcję zastępcy szefa duszpasterstwa Okręgu Korpusu nr VIII w Toruniu i proboszcza miejscowej parafii wojskowej pw. świętej Katarzyny. Z pewnością wiele razy był tutaj, u św. Jakuba na parafialnych uroczystościach. Po kampanii polskiej w 1939 r. był więźniem obozu NKWD w Starobielsku, na Butyrkach w Moskwie i w Kozielsku. Jest ofiarą zbrodni katyńskiej. Dosięgła go nienawiść z powodu umiłowania Boga i Ojczyzny. Został upamiętniony w kościele garnizonowym w Toruniu. Pamiątkową tablicę dedykowaną ks. gen. bryg. Kazimierzowi Suchcickiemu poświecił 3 grudnia 2021 r. biskup polowy gen bryg Józef Guzdek”, mówił ks. Kępa i przytoczył jego słowa wtedy wypowiedziane :
„Ten kapelan, posługujący żołnierzom Wojska Polskiego w latach międzywojennych, jest uosobieniem wierności Bogu, Ojczyźnie i polskiemu żołnierzowi. Warto przypomnieć, że jego wierność złożonej przysiędze, była wielokrotnie sprawdzana. […] Kolejnym sprawdzianem wierności Polsce i polskiemu żołnierzowi był udział w kampanii wrześniowej 1939 roku. Ostatni, najtrudniejszy egzamin z wierności Bogu i złożonej przysiędze wojskowej zdał po aresztowaniu i osadzeniu w sowieckim obozie w Starobielsku a później w Kozielsku. Pieczęcią jego wierności była męczeńska śmierć wiosną 1940 roku w Katyniu, za co został pośmiertnie awansowany na stopień generała brygady”.
„Rajd, który zaczynamy w tym miejscu, niech będzie pokorną modlitwą o rozpoczęcie procesu beatyfikacyjnego kapelanów katyńskich”, zakończył ks. płk SG Zbigniew Kępa.
Po zakończonej Eucharystii, zwiedziliśmy wnętrze kościoła św. Jakuba, który od momentu powstania pełnił funkcję świątyni parafialnej dla Nowego Miasta Torunia, którego lokacja nastąpiła w roku 1264, w 31 lat po założeniu Starego Miasta. Fundatorem był Zakon Krzyżacki, który świątynię traktował nie tylko jako farę, ale również jako kościół zamkowy. Około 1345 roku Zakon przekazał kościół cysterkom.
Nieznany architekt stworzył dzieło, które uznane jest za „najdoskonalsze europejskie wcielenie kamiennej architektury gotyckiej przetłumaczonej na cegłę”. W pierwszym etapie wzniesiono prezbiterium z zakrystią, w drugim powstał nieco szerszy od prezbiterium bazylikowy korpus nawowy o czterech przęsłach i dobudowaną wieżą. Etapami powstawała bogata dekoracja malarska w XIV i XV wieku. Na obecny wystrój wnętrza składają się malowidła ścienne, obrazy, rzeźby wykonane w przedziale kilkuset lat, z przeznaczeniem dla kościoła św. Jakuba, ale również, które trafiły do niego na skutek różnorodnych wydarzeń dziejowych. W prezbiterium malowidła przedstawiają św. Jakuba i św. Filipa. Barokowy ołtarz główny św. Jakuba Starszego wykonał toruński rzeźbiarz w 1731 roku, z centralnie umieszczonym obrazem przedstawiającym św. Jakuba, niemal w całości złocony, z bogatą dekoracją figuralną i ornamentalną. Kościół usytuowany jest przy Drodze św. Jakuba Via Baltica, która jest jednym z najważniejszych chrześcijańskich szlaków pielgrzymkowych do Katedry w Santiago de Compostela w pn.- zach. Hiszpanii. Przy wejściu na teren kościelny zamontowana jest mosiężna tablica z wizerunkiem muszli symbolem Szlaku św. Jakuba. Do otoczonego murem terenu kościelnego prowadzi mała bramka, z umieszczoną na słupie, drewnianą rzeźbą św. Jakuba (obecnie kopią barokowej rzeźby św. Jakuba ustawionej wewnątrz kościoła).
Zachwyceni pięknem świątyni, zakończyliśmy pobyt w Toruniu, udając się w dalszą drogę do miejscowości Cierpice, skąd rozpoczęliśmy pieszą pielgrzymkę do Gniewkowa. Przy dobrej do pielgrzymowania pogodzie, przeszliśmy 18 km odcinek Drogi Camino Polaco, prowadzący przez duży kompleks leśny Puszczy Bydgoskiej, porośniętej starym lasem sosnowym. W niewielkim mieście Gniewkowo, zwiedziliśmy zabytkowy, gotycki kościół z XIV wieku, pw. św. Mikołaja i św. Konstancji. Miejscowy proboszcz chętnie otworzył dla nas świątynię, opowiedział o remoncie, który przeprowadził sukcesywnie, podnosząc świątynię z ruiny. Teraz wnętrze jest bardzo zadbane, wrażenie robią piękne witraże i polichromie, które były restaurowane przez znanych artystów – plastyków śp. Józefa i Łucję Oźminów. Znajdują się tutaj relikwie św. Urszuli i św. Konstancji żyjących w IV w n.e. oraz św. Rity żyjącej w XV w n.e.
Zmęczeni wydarzeniami pierwszego dnia pielgrzymki, pojechaliśmy busem na nocleg do Piły, odległej o około 100 km. Tam czekała nas niespodzianka, przygotowany ciepły i pożywny posiłek. Powitani przez działaczy społecznego Stowarzyszenia Effata w Pile, Prezesa Artura Łazowego i Panią Grażynę, wspólnie zasiedliśmy do stołu, udekorowanego symbolami narodowymi i obdarowani zostaliśmy książkami o historii miasta. Po kolacji spędzonej w miłej atmosferze, przyszła pora na odpoczynek, przed kolejnym dniem wypełnionym ważnymi wydarzeniami.
Następny dzień 8 czerwca, rozpoczęliśmy pieszym marszem pamięci kapelanów katyńskich, z Piły do Bazyliki sanktuarium Najświętszej Maryi Panny Bolesnej w Skrzatuszu. Razem z grupą osób ze Stowarzyszenia Pilscy Patrioci i Stowarzyszenia Inicjatyw Społecznych Effata, wyruszyliśmy spod salezjańskiej parafii pw. Świętej Rodziny w Pile. Po wspólnej modlitwie, pobłogosławił nas na drogę proboszcz ks. Kazimierz Chudzicki SDB. Idąc ulicami Piły, obejrzeliśmy mural upamiętniający Powstanie Wielkopolskie 27.12.1918-16.02.1919, namalowany na fragmencie dawnego muru więziennego. W dalszej drodze zatrzymaliśmy się w miejscu upamiętnienia więźniów, hitlerowskiego obozu przejściowego „ ALBATROS”. Nie opodal tego miejsca, od września do grudnia 1939 roku, w hali zamkniętych zakładów lotniczych Albatros, więzieni byli Polscy Patrioci z Piły i okolicznych miejscowości, osoby cywilne, nauczyciele, jeńcy wojenni, z których nieliczni przeżyli II wojnę światową. Dużą grupę stanowili duchowni katoliccy, którzy byli najgorzej traktowani ze wszystkich jeńców. Przez obóz przewinęło się pół tysiąca więźniów, którzy po selekcji wysyłani byli do obozu w Sachsenhausen, oraz do obozów znajdujących się na terenie Pomorza i Wielkopolski. Po wyjściu z miasta, wędrowaliśmy pośród terenów leśnych, a także wśród pół i łąk, które o tej porze roku są pięknie umajone polnymi kwiatami i śpiewem ptaków. W czasie drogi rozmawialiśmy z osobami ze wspomnianych stowarzyszeń, którzy byli zainteresowani działalnością Stowarzyszenia Pamięć Kapelanów Katyńskich oraz pielgrzymowaniem Drogami św. Jakuba. Po przejściu 15 km dotarliśmy do Bazyliki i sanktuarium w Skrzatuszu, które jest jednym z trzech sanktuariów maryjnych należących do diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej. W miejscu drewnianego kościoła z 1572 roku, ufundowany został obecny kościół (1667-1694), jako wotum za odsiecz wiedeńską. Łaskami słynąca Pieta z wierzbowego drewna jest w Skrzatuszu od 450 lat, po tym jak luteranie wyrzucili ją z kościoła w nieodległym Mielęcinie. Umieszczona początkowo w bocznym ołtarzu, zaczęła świecić nocą, co sprawiło, że została uroczyście przeniesiona na główny ołtarz.
Uroczystości upamiętnienia kapelanów katyńskich, zainicjowane zostały przez Fundację Effata, pilski oddział Instytutu Pamięci Narodowej, Stowarzyszenie Pamięć Kapelanów Katyńskich, rozpoczęła Msza Święta o godz 12.oo w Bazylice Pani Skrzatuskiej, z modlitwą o rozpoczęcie kanonicznego procesu informacyjnego. Przed Eucharystią, zebranych powitał Prezes Stowarzyszenia Pamięć Kapelanów Katyńskich Łukasz Stefaniak. Wprowadzone zostały poczty sztandarowe. Mszy przewodniczył ks. ppłk Tomasz Jaskółka w koncelebrze z ks. płk SG Zbigniewem Kępą i proboszczem ks. Wacławem Grądalskim kustoszem sanktuarium. W oprawie mszy wzięła udział młodzież szkolna pobliskich miejscowości, czytając fragmenty dzisiejszej liturgii; 1. czytanie (Rdz 11, 1-9) Pomieszanie języków przy budowie wieży Babel oraz 2. czytanie ( Wj 19, 3-8a. 16-20b) Bóg zstępuje na Górę Synaj w ogniu. Ps.( Ps 33(32), 10-11. 12-13. 14-15 (R.:por. 12)) Szczęśliwy naród wybrany przez Pana, pięknie zaśpiewała siostra zakonna ze Zgromadzenia Córek Maryi Wspomożycielki. Słowa z Ewangelii (J 7, 37-39) Strumienie wody żywej, przeczytał proboszcz ks. Wacław Grądalski, kazanie wygłosił ks. płk SG Zbigniew Kępa, kapelan Stowarzyszenia Pamięć Kapelanów Katyńskich.
W kazaniu, w Niedzielę Zesłania Ducha Świętego ks. Kępa nawiązał do miejsca, w którym jesteśmy, przenikniętego od 450 lat obecnością i miłością Maryi, co pomaga nam wszystkim doświadczyć działalności Ducha Świętego. W całym życiu Matki Bożej obecny był Duch Święty: podczas Zwiastowania odpowiedziała Archaniołowi Gabryielowi „Fiat”, kiedy przybyła do św. Elżbiety, a ta z radością wykrzyknęła wychwalając Matkę Syna Bożego, kiedy gorliwie modliła się w wieczerniku wspólnie z Apostołami i razem z nimi przeżyła zstąpienie Ducha Świętego, ukazującego się pod postacią języków ognia. Rozpoczął się wtedy czas Kościoła. Pielgrzymi przybyli z różnych miejsc do Skrzatusza, w tym uczestnicy rajdu ze św. Jakubem w intencji kapelanów katyńskich, wszystkim przyświeca szlachetny cel, modlą się o rozeznanie, kto z grona 27 duchownych katolickich i 2 kleryków katolickich może stać się kandydatem do procesu beatyfikacyjnego. „W prywatnej modlitwie modlą się takimi słowami: Miłosierny Boże, pomóż rozpoznać w gronie kapelanów i kleryków sanitariuszy, ofiar zbrodni katyńskiej tych, którzy prowadzili święte życie i mogą być uznani za kandydatów do chwały ołtarzy oraz orędowników Narodu, Kościoła i naszych spraw. W tej modlitwie przyzywają Ducha Świętego i proszą tymi słowami: Duchu Święty Boże, bądź uwielbiony za udzieloną im łaskę przebaczania tym, którzy z nienawiści do Świętego Kościoła i chrześcijańskiej wiary, zadali im ból, cierpienie i pozbawili życia” mówił ks. Kępa. Głosząc dalej, przybliżył kim byli kapelani katyńscy: duszpasterze Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej Polskiej, którzy we wrześniu 1939 roku dostali się do niewoli sowieckiej razem z żołnierzami i więzieni byli w obozach: w Kozielsku, Ostaszkowie, Starobielsku, gdzie prowadzili tajne posługi religijne dla jeńców. W 1940 roku zostali pomordowani w wielu miejscach na terytorium ZSRR. Następnie kapłan przedstawił niektóre postaci: ks. Czesław Wojtyniak, ks. Jan Leon Ziółkowski, kleryk franciszkański Ignacy Drabczyński. Imiona i nazwiska bohaterskich duchownych katolickich, oraz kapelanów wojskowych z innych wyznań chrześcijańskich: prawosławnych, protestantów oraz wojskowego rabina, zostały wyryte na tablicy i umieszczone na głazie przy tym sanktuarium, razem znanych jest 35 osób. Uwięzieni kapelani katyńscy, na wzór Apostołów umocnieni działaniem Ducha Świętego, do męczeńskiej śmierci byli świadkami Chrystusa. Na zakończenie homilii ks. Kępa mówił, „Ufamy, że pomogli wielu przejść przez bramę śmierci i wejść do nieba. Dzisiaj my, w tej maryjnej świątyni przyzywamy Ducha Świętego. Cyprian Kamil Norwid pisał: „ Polak jest olbrzym, a człowiek w Polaku jest karzeł”. My chcemy tak żyć, aby: „ Polak był olbrzymem i człowiek w Polaku olbrzymem”. Od Maryi chcemy się uczyć otwarcia na Ducha Świętego. Do naszych serc chcemy przyjmować Chrystusa Eucharystycznego, by zajmować postawę służby, by służyć Ojczyźnie, Kościołowi, rodzinie i lokalnej społeczności.”
Pełna treść kazania:
Po Mszy Świętej, księża i wierni przeszli w pobliże sanktuarium, gdzie obok dębu papieskiego stanął pomnik, którym jest głaz i tablica z nazwiskami duchownych, którzy złożyli ofiarę z życia za wierność Bogu i własnemu powołaniu. Zebranych powitał Wojciech Chałupka Naczelnik Oddziałowego Biura Upamiętnienia Walk i Męczeństwa IPN w Poznaniu, oraz Dyrektor Oddziału IPN w Poznaniu Rafał Reczek. W imieniu Wójta Gminy Szydłowo Tobiasza Wiesiołka, zebranych powitała przewodnicząca Rady Gminy Szydłowo Katarzyna Miernowska, w imieniu Stowarzyszenia Pamięć Kapelanów Katyńskich zebranych powitał Prezes Łukasz Stefaniak. Do odśpiewania Hymnu Polski „Jeszcze Polska nie zginęła……” wezwał Wojciech Chałupka. Wśród obecnych byli księża: Ks. Kapelan SPKK płk SG Zbigniew Kępa, ks. ppłk Tomasz Jaskółka, proboszcz ks. kanonik Wacław Grądalski, ks.dziekan Roman Piwoński. W uroczystości brali udział: posłowie Marcin Porzucek i Grzegorz Piechowiak, „Przewodniczący Zarządu Regionu – NSZZ „Solidarność” Region Wielkopolska z delegacją i pocztem sztandarowym, Rafał Badura z KPP w Pile, Przewodnicząca Gminy Żydowskiej w Poznaniu Alicja Kobus z delegacją, Ogólnopolskie Stowarzyszenie Internowanych i Represjonowanych i poczet sztandarowy, Związek Emerytów PKP w Pile NSZZ Solidarność w Pile i poczet sztandarowy, Stowarzyszenie Pilscy Patrioci – Michał Zimny, Stowarzyszenie Rodzin Katyńskich, Stowarzyszenie Inicjatyw Społecznych Effata Prezes – Artur Łazowy, Konfraternia św. Apostoła Jakuba Starszego przy katedrze polowej Wojska Polskiego w Warszawie Sekretarz – Jolanta Szczerek i pielgrzymi, poczty sztandarowe Zespołu Szkół w Starej Łubiance i w Szydłowie, Poczet sztandarowy Szkoły Podstawowej w Szydłowie, lokalni przedsiębiorcy z rodzinami i pracownikami Bogdan Nowak, Andrzej Szymański, Łukasz Mikołajczyk, a także licznie zgromadzeni wierni świeccy.
Nastąpił obrzęd poświęcenia i odsłonięcia tablicy, modlitwę odczytał ks. płk SG Zbigniew Kępa, poświęcenia dokonali zebrani księża. Tablicę uroczyście odsłonili Dyrektor IPN z Poznania Rafał Reczek, Przewodniczący SPKK Łukasz Stefaniak i Artur Łazowy Prezes Stowarzyszenia Effata. Proboszcz i kustosz sanktuarium ks. Wacław Grądalski wyjaśnił, że jest to inicjatywa promowana przez IPN, by pokazywać wiarę i bohaterstwo kapelanów katyńskich, takich miejsc jest w Polsce więcej. Teraz takie miejsce jest także w Skrzatuszu i choć nie jest ono bezpośrednio związane z historią Skrzatusza, to jednak tu gromadzą się ludzie, przybywają tłumnie, więc jest to godny teren, by uhonorować kapelanów katyńskich. To także uświadamia nam, że Kościół towarzyszy ludziom w całym ich życiu, w różnych jego wymiarach i dramatach. Przy miejscu pamięci wartę honorową pełnili żołnierze z 122 Batalionu Lekkiej Piechoty w Dolaszewie. Łukasz Stefaniak złożył przy pomniku ziemię z żołnierskich zbiorowych mogił Polskiego Cmentarza Wojennego w Katyniu. Delegacje zebranych osób zapaliły znicze i złożyły pod pomnikiem kwiaty oraz wieńce. Na zakończenie zostały wręczone Medale Błogosławionego Księdza Jerzego Popiełuszki, nadane Dekretem biskupa polowego Wiesława Lechowicza dla kustosza sanktuarium w Skrzatuszu ks. kanonika Wacława Grądalskiego i dla Artura Łazowego Prezesa Stowarzyszenia Inicjatyw Społecznych Effata.
Po zakończonych uroczystościach, zostaliśmy zaproszeni na obiad w Domu Pielgrzyma położonego na terenie sanktuarium. Gospodarz miejsca proboszcz ks. Grądalski, zatroskany o gości, sam doglądał, aby nikomu niczego nie brakowało. W krótkim czasie przed wyruszeniem w drogę powrotną, mogliśmy zajrzeć do Kaplicy Adoracji Pana Jezusa. W nawiązaniu do „12 Gwiazd w Koronie Maryi Królowej Pokoju”, limitowanych miejsc adoracji powstających na wszystkich kontynentach, aby modlitwą o pokój otoczyć cały świat, powstają kaplice adoracji miejsca nawiązujące do „Gwiazd na Płaszczu Maryi Królowej Pokoju”. Trwa w nich Adoracja Najświętszego Sakramentu i modlitwa o pokój w lokalnych społecznościach. Dotychczas powstało już kilkadziesiąt takich miejsc.
Rajd Pamięci Kapelanów Katyńskich ze św. Jakubem i uroczystości związane z odsłonięciem i poświęceniem pamiątkowej tablicy w Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Skrzatuszu, przyczyniają się do szerzenia pamięci bohaterskich duchownych, ofiar zbrodni katyńskiej. Mały epizod podczas uroczystości, kiedy pod parasol schroniła nas przed deszczem para starszych ludzi, pokazał, że św. Jakub łączy pielgrzymów. Małżeństwo, rodzice trzech synów, z których jeden jest franciszkańskim misjonarzem w Libanie, drugi kapłanem w Polsce, a kolejny przyjął Sakrament Małżeństwa na Drodze św. Jakuba do Santiago de Compostela.
Opracowała : Teresa Przybył
Materiały na temat ks. Chomy : płk Andrzej Krysiak
Zdjęcia : ks. płk SG dr Zbigniew Kępa, Jolanta Szczerek
