W dniach 29 i 30 marca Podlaską Drogą św. Jakuba z Sadownego do Chrzęsnego w ramach zadania Camino Droga Spotkania, wędrowało ponad 30 osób. Po porannej podroży do stacji Sadowne Węgrowskie o 8 rano wyruszyliśmy w kierunku odległej o ponad 30 km wsi Loretto. Droga z Sadownego prowadziła ścieżkami leśnymi i szlakami turystycznymi, przez lasy, torfowiska Kules i wydmy Zielenieckie, dwa odmienne a sąsiadujące środowiska powstałe w polodowcowej niecce otoczonej wydmami morenowymi.
Po przejściu 13 km doszliśmy do wsi Zieleniec, następnie po 2 km do wsi Krupińskie. Następnie po przejściu tej miejscowości droga prowadziła czerwonym szlakiem przez las i Rezerwat Czaplowizna. Rezerwat został utworzony w 1980 r., obejmuje bory trzęślicowe i bagienne, olszyny a na polanach turzyce. Rosną w nim kosaćce, storczyki, nasięźrzał i widłaki. Są tu stanowiska lęgowe 45 gatunków ptaków. Następnie droga prowadziła przez osiedle i most na potoku Dzięciołek, po czym ponownie przez obszary leśne. Po puszczeniu szlaku czerwonego, pielgrzymi przez pola i las doszli do drogi asfaltowej prowadzącej do kościoła parafialnego p.w. św. Stanisława Kostki i św. Jakuba w Jerzyskach. Przy kościele był czas na śniadanie i odpoczynek, w parafii trwały rekolekcje i w oczekiwaniu na pieczątki w legitymacjach pielgrzyma mieliśmy trochę czasu wolnego.
Jerzyska, to wieś która ma historię od połowy XVIII w. Parafię w Jerzyskach erygował biskup Henryk Przeździecki w 1933 r. Drewnianą kaplicę pw. św. Stanisława Kostki i św. Jakuba, ufundowała hrabina Elżbieta Maria Zamoyska-Kurnatowska w 1933 r. i w tym samym roku poświęcił ją biskup Henryk Przeździecki. Obecny murowany kościół budowany był w latach 1948-1965 wg projektu Andrzeja Boniego, poprawionego przez Barbarę Brukalską. W 1948 r. kamień węgielny i fundamenty kościoła poświęcił biskup Marian Jankowski. Po zakończeniu budowy w 1971 r. biskup Wacław Skoromucha poświęcił ołtarz główny. Odpusty: św. Stanisława Kostki – niedziela po 18 września, św. Jakuba – niedziela po 25 lipca.
Po wyjściu z kościoła w Jerzyskach pielgrzymi przeszli kierując się na zachód przez wieś, na jej końcu, przed lasem skręcili wraz ze znakami czarnego szlaku turystycznego na północ. Po dojściu do skrzyżowania szlaków czarnego, czerwonego, zielonego i niebieskiego, szlakiem niebieskim doszli do rezerwatu Jegiel.
Rezerwat – utworzony został w 1981 r. na powierzchni 18,54 ha. Słowo jegiel w gwarze kurpiowskiej oznacza świerk. Rezerwat Jegiel to wilgotny bór, świerczyna na torfie.
Idąc dalej przez las szlakiem niebieskim pielgrzymi doszli do uroczyska Wilczanka, następnie szlakiem czarnym, wyszli na łąki. Omijając zakola rzeki Liwiec doszli do mostu, w pobliżu miejscowości Kamieńczyk. Droga jakubowa skręca tu w lewo, na południe i asfaltem wśród lasów przez wieś Świniotop prowadzi pielgrzymów do Loretto. Niektórzy ścieżka przy rzece także osiągnęli zabudowania Loretto. W kawiarni prowadzonej przez Siostry Loretanki, wzięcie miała kawa a do niej ciasto. W kościele w ciszy pielgrzymi medytowali i polecali przez wstawiennictwo Maryi, intencje pielgrzymiej drogi Bogu.
Loretto, to miejscowość należąca do Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Loretańskiej. Na jej terenie znajduje się klasztor sióstr, dom opieki dla ludzi starszych zwany Charytatywnym Dziełem Miłości bł. ks. Ignacego Kłopotowskiego, dom rekolekcyjny Domus Sancta i wypoczynkowy dom Zgromadzenia, a także cmentarz sióstr loretanek oraz kaplica pod wezwaniem Matki Bożej Loretańskiej. Od dnia beatyfikacji, 9 czerwca 2005 roku, odbiera tu także cześć błogosławiony ks. Ignacy Kłopotowski, którego relikwie spoczywają w pobliżu ołtarza. Polskie Loretto istnieje od 1928 roku, kiedy to ks. Ignacy Kłopotowski zakupił majątek “Zenówka” wielkości 120 ha nadając mu nową urzędową nazwę “Loretto”. Wtedy też sprowadził tu siostry założonego przez siebie w 1920 roku Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Loretańskiej. Od tego momentu, stopniowo zaczął promieniować z niego kult Matki Bożej Loretańskiej. Kaplica stanęła w stanie surowym w roku 1959. 19 marca 1960 roku została odprawiona pierwsza Msza św. Wykańczanie budowy i prace elewacyjne trwały prawie 11 lat. Symbolicznym zakończeniem budowy było umieszczenie na froncie kaplicy grafiki przedstawiającej Matkę Bożą Loretańską z napisem : „Bogu w Trójcy Świętej Jedynemu i Matce Bożej Loretańskiej 1971”. Ostateczny wystrój wewnętrzny nadał kaplicy artysta plastyk Jerzy Machaj. Kaplica została poświęcona 19 lutego 1984 roku przez biskupa Jerzego Modzelewskiego. W Roku Maryjnym 1986/87 Prymas Polski kardynał Józef Glemp nadał kaplicy rangę sanktuarium maryjnego, a biskup
Kazimierz Romaniuk wydał w 1999 roku dekret ustanawiający sanktuarium ku czci Matki Boskiej Loretańskiej. Dzięki hojności firmy Ebejot została wzniesiona w Loretto w latach 2014 – 2018 nowa świątynia. W 1932 r. przeniesiono kaplicę do budynku z czerwonej cegły, oraz przeniesiono ciało księdza Ignacego Kłopotowskiego z warszawskich Powązek do mauzoleum na cmentarzu. W 1939 r siostry opuściły na krótko Loretto z powodu nadciągającego frontu i znalazły schronienie w Korytnicy Węgrowskiej. W latach 1939-45 w Loretto mieścił się w konspiracyjny szpital polowy Armii Krajowej. Władze komunistyczne ogłosiły ustawę o przejęciu dóbr „martwej ręki” i cała posiadłość przeszła we władanie Gromadzkiej Rady Narodowej, która zmieniła ją w gospodarstwo rolne, siostrom pozostawiono tylko 2 budynki mieszkalne i trochę ziemi. W 1981 r. sprowadzono z Włoch figurę Pani Loretańskiej ufundowanej przez Teresę i Józefa Pawliczków z Freiburga i nadanie kaplicy tytułu Matki Bożej Loretańskiej. W 2008 r. figurę Matki Bożej Loretańskiej ukoronowano na prawie diecezjalnym, dekret wydał abp Sławoj Leszka Głódź. W 2009 r. generał Błasik i prezydent Kaczorowski przekazali odznaki generała Andersa. Nową świątynię poświęcił i przewodniczył pierwszej Mszy Św. ks. Biskup Romualda Kamiński w 2018 r.
Po wyjściu z klasztoru w Loretto pielgrzymi idąc w kierunku wsi Puste Łąki, odprawili nabożeństwo Drogi Krzyżowej. Po przejściu ponad 31 km, pielgrzymi dotarli na zasłużony odpoczynek w ośrodku wypoczynkowym „Halin”.
30 kwietnia, bardzo wczesnym rankiem rozpoczął się drugi dzień pielgrzymowania. Po śniadaniu, kwadrans po godzinie 6 pielgrzymi wyruszyli w kierunku odległej o 10,5 km miejscowości Jadów, przez Urle i Borzymy doszli do jadowskiego kościoła parafialnego pw. Znalezienia Krzyża Świętego, gdzie wzięli udział o godzinie 9 w niedzielnej Mszy Świętej.
Jadów – wieś powstała na przełomie XIV i XV w. W 1475 r. otrzymała przywilej handlowy. Była wsią królewską a następnie własnością rodu Zamojskich. Dzięki wysiłkom hrabiego Stanisława Kostki Zamojskiego w 1823 r. uzyskała prawa miejskie, które utraciła po powstaniu styczniowym. Odzyskała je dopiero w 2023 r. Pierwszy drewniany kościół w Jadowie ufundował książę mazowiecki Bolesław V w latach 1473-1475. Jego brat biskup płocki Kazimierz erygował w 1481 r. parafię. Kościół i parafia otrzymały wezwanie św. Jakuba. Drugi z kolei również drewniany kościół poświęcono w 1779 r. W latach 1879-1886 wybudowano nową murowaną świątynię w stylu neogotyckim wg projektu Józefa Piusa Dziekońskiego przy finansowym wsparciu hrabiego Zdzisława Zamojskiego. W 1886 r. arcybiskup Wincenty Teofil Chościak-Popiel dokonał poświęcenie kościoła. Od 1893 r. w kościele znajdują się relikwie Krzyża Świętego ofiarowane przez kardynała Mieczysława Ledóchowskiego. W 1945 r. wieża kościoła została zniszczona przez wojska radzieckie. Odbudowano ją w 1976 r. W 1994 r. odnaleziono ukryte relikwie Krzyża Świętego i zmieniono wezwanie kościoła. W 2013 r. kościół podniesiony do rangi sanktuarium przez arcybiskupa Henryka Hosera.
Po wyjściu z kościoła udali się w kierunku odległej o ponad 15 km wsi Dzierżanów przechodzimy most na rzeczce Kobylance i wchodzimy do wioski Dzierżanów, następnie w kierunku odległej o 3 km wsi Wujówka. Kierując się na rozwidleniu na początku wsi w lewo, na następnym w prawo i na skrzyżowaniu prosto na zachód, przez pola i las idąc obok cmentarza parafialnego i doszli do wsi Sulejów i kościoła pw. Świętej Trójcy.
Sulejów – wieś królewska. W XVI w. dzierżawili ją biskupi płoccy, w XVII w. Kacper Lipski, a w połowie XVIII w. generał wojsk koronnych Antoni Ossoliński, po czym decyzją sejmu w latach 1773-1775 przekazano ją rodzinie Drewnowskich. Kościół wybudowano i erygowano parafię dzięki staraniom wojewody rawskiego Kacpra Lipskiego w 1669 r. Kościół odnowiono w 1770 r. W uroczystość 15 sierpnia w 1944 r. Niemcy spalili kościół. Budowę nowej świątyni prowadzono w latach 1958-1961 wg projektu Mieczysława Rzepeckiego. Konsekracji dokonał bł. kardynał Stefan Wyszyński w 1969 r.
Z kościoła kierując się w lewo na zachód, początkowo ul. Kościelną, dalej przez skrzyżowanie prosto ul. Kwiatową, wędrowcy wyszli z miejscowości, idąc następnie przez pola i przez las, ul. Sulejowską weszli do Chrzęsnego. Po lewej stronie mijając pałac, przeszli przez miejscowość i po dojściu do dworca PKP w Chrzęsnym, udali się do Warszawy.
W trakcie przejścia sprawdzono stan drogi, korygując ja na odcinku Dzierżanów – Wujówka, prowadząc szlakiem rowerowym „Zygzakiem z Naturą”, z pominięciem wsi Piasek. Poprawiono szczególnie w terenie leśnym znakowanie, poprzez namalowanie strzałek kierunkowych. Na całym pozostałym przebiegu Drogi, wykonano oznaczenia z wykorzystaniem etykiet Drogi Podlaskiej i foliowych strzałek kierunkowych. Sprawdzono zapis tekstu przygotowanego Przewodnika, konfrontując go z aktualnym stanem i przebiegiem drogi.
Trzeci etap wędrowania po Podlaskiej Drogi św. Jakuba, na tym razem odcinkiem Sadowne – Chrzęsne, ma ścisły związek z poprawą jej oznakowania, promocją jej walorów krajobrazowych i kulturowych. Działania te są prowadzone w ramach zadania Camino – Droga spotkania, dofinansowanego z rządowego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich NOWEFIO na lata 2021 – 2030, przyznanego w rozstrzygniętym w 2023 roku konkursie przez Narodowy Instytut Wolności. Członkowie Konfraterni św. Jakuba, mają statutową misję: działania na rzecz rozwoju kultu św. Jakuba, odnawiania i utrzymania infrastruktury dróg pątniczych na terenie kraju, opieki nad szlakami pielgrzymkowymi i udzielenie pomocy pielgrzymom idącym Drogami św. Jakuba, w realizacji ich pielgrzymki.
msk, zdjęcia Beata Sokołowska
