Do św. Józefa po drogach św. Jakuba w intencji upamiętnienia męczeństwa Kapelanów Katyńskich

26 marca 2023 roku

Pielgrzymka z Warszawy do Kalisza. Etap 6 Uniejów – Emilianów

17 września 2022 r. sprzed katedry polowej Wojska Polskiego w Warszawie wyruszyła piesza pielgrzymka Do św. Józefa po drogach św. Jakuba w intencji upamiętnienia męczeństwa Kapelanów Katyńskich. Członkowie i sympatycy Konfraterni św. Jakuba idą ze stolicy do Kalisza raz w miesiącu, w sobotę i niedzielę, Drogami Jakubowymi: Warszawską i Łowicką. W kwietniu 2023 r. zamierzają dotrzeć do Narodowego Sanktuarium św. Józefa w Kaliszu.

Do Uniejowa pielgrzymi Jakubowi przyjechali 25 marca br. tj. w dniu uroczystości Zwiastowania Pańskiego, która obchodzona jest w Kościele powszechnym dokładnie dziewięć miesięcy przed Bożym Narodzeniem. Decyzją Episkopatu Polski od 1998 roku 25 marca obchodzony jest również Dzień Świętości Życia. W dniu, w którym upamiętniamy zwiastowanie przez anioła Gabriela Pannie Maryi, że zostanie Matką Syna Bożego, chcemy bronić życia poczętego pod sercem każdej matki na całym świecie. Początek uroczystości Zwiastowania Pańskiego datowany jest na
V wiek w Kościele Wschodnim. W Uniejowie pielgrzymi nawiedzili Kolegiatę Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w parafii św. Floriana. Ta gotycka świątynia z XIV wieku, przebudowana w wieku XVI, została poważnie uszkodzona w czasie działań wojennych w 1939 roku. Całkowita odbudowa kościoła trwała 13 lat. Największą wartość historyczną w kolegiacie mają: gotyckie prezbiterium z XIV wieku, ołtarze boczne z XVII wieku oraz sarkofag
bł. Bogumiła wykonany w brązie w XVII wieku. W tej zabytkowej świątyni ks. płk SG dr Zbigniew Kępa – kapelan Konfraterni św. Jakuba i Stowarzyszenia Pamięć Kapelanów Katyńskich – odprawił Mszę świętą. W liturgii uczestniczyli pielgrzymi. Elżbieta Bartocha czytała fragment z Księgi Izajasza: „Proś dla siebie o znak od Pana, Boga twego, czy to głęboko w Otchłani, czy to wysoko w górze” (Iz 7, 10-14). Jolanta Szczerek śpiewała Psalm responsoryjny: „Przychodzę, Boże, pełnić Twoją wolę (Ps 40, 7-8a. 8b-10. 11). Ewa Wasiak czytała fragment z Listu św. Pawła do Hebrajczyków: „Bracia, niemożliwe jest to, aby krew cielców i kozłów usuwała grzechy” (Hbr 10, 4-10). Alicja Klimkiewicz czytała modlitwę powszechną, w której pielgrzymi modlili się m. in. za kapelanów zamordowanych w zbrodni katyńskiej, za członków Konfraterni św. Jakuba, także za zmarłych, w intencjach własnych. Marek Sokołowski pełnił posługę ołtarza.

W homilii ks. płk Zbigniew Kępa zwrócił uwagę uczestników liturgii na fresk znajdujący się w prezbiterium, który przedstawia Zwiastowanie Maryi. Podkreślił, że malarz ukazał Maryję przyjmującą z pokorą i wiarą słowa anioła, posłańca Bożego, który oznajmił Jej, że wolą Boga jest, by została Matką Zbawiciela. Kaznodzieja przypomniał, że Konfraternia św. Jakuba pielgrzymuje z Warszawy do Kalisza w intencji kapelanów, ofiar zbrodni katyńskiej, którzy dochowali wierności Bogu, odpowiadając na Jego głos powołania w chwili święceń kapłańskich. Każdy z nich oddał życie, pełniąc posługę kapłańską do końca swych dni, modląc się i rozgrzeszając żołnierzy stojących tak, jak oni nad dołami śmierci. Ks. Kępa przybliżył pielgrzymom postać ks. Mikołaja Ilkowa (Ilków), który pełnił posługę w greckokatolickiej parafii wojskowej pw. Zwiastowania Najświętszej Maryi Pannie w Łodzi. Sprawował opiekę duszpasterską nad żołnierzami tego wyznania pochodzącymi z Kresów, przeważnie z Wołynia. Okazywał wielką cześć Matce Najświętszej. Uwięziony przez Sowietów we wrześniu 1939 r. został osadzony w obozie specjalnym NKWD w Starobielsku.
2 marca 1940 roku przewieziono go do Moskwy wraz z grupą 10 kapelanów. Nie zgodził się na współpracę z władzami sowieckimi, podobnie jak prawosławny kapelan WP Szymon Fedorońko. Obaj zostali osadzeni w Kozielsku. 30 kwietnia 1940 roku ks. Mikołaj Ilkow został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Lesie Katyńskim lub w piwnicy więzienia wewnętrznego Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku. Kaznodzieja zachęcał pielgrzymów do wierności Bogu i do dawania świadectwa tej wierności w codziennym życiu. „Inspiracją i przykładem – mówił – niech będą dla nas kapelani katyńscy, którzy jak Maryja podczas zwiastowania odpowiedziała Bogu FIAT – niech mi się stanie, tak oni, mimo ludzkich słabości, zachowali wierność Bogu i Ojczyźnie do końca swoich dni.”

Z Uniejowa pielgrzymi wyruszyli na szlak pątniczy. Pierwszym miejscem krótkiego odpoczynku była wieś Spycimierz, słynna z kwiatowych dywanów układanych przez mieszkańców na procesję Bożego Ciała. 16 grudnia 2021 roku, podczas XVI sesji Międzyrządowego Komitetu ds. Ochrony Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO, Tradycja kwiatowych dywanów w Spycimierzu została wpisana na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości. To był wielki dzień dla mieszkańców wioski, o czym mówił pielgrzymom ks. Dariusz Ziemniak, proboszcz parafii Podwyższenia Krzyża Świętego w Spycimierzu. Piękną drogą przez lasy i pola pątnicy doszli do miasta Dobra. Tu zatrzymali się na Placu Wojska Polskiego przy neobarokowym kościele pw. Narodzenia NMP, zbudowanym na początku XX wieku, na miejscu poprzedniego, wzmiankowanego w XV wieku, zniszczonego wielokrotnymi pożarami. W dalszej drodze pielgrzymów spotkała miła niespodzianka. Panie z Koła Gospodyń Wiejskich w Marianowie, które tego dnia w remizie Ochotniczej Straży Pożarnej wykonywały z bibułkowych kwiatów piękną, kolorową, wysoką palmę wielkanocną do kościoła w Tokarach na Niedzielę Palmową, zaprosiły pątników na herbatę, ciasto i ciasteczka. Poczęstunek, zwłaszcza gorąca herbata, dodał sił wędrowcom utrudzonym kilkugodzinnym przejściem w deszczu po błotnistych polnych drogach. „Jednak najważniejsze – to wspólna rozmowa z pielgrzymami, a pytań i odpowiedzi było bez liku” – mówiły panie gospodynie z Marianowa.[1] Celem pierwszego dnia wędrówki były Tokary Pierwsze (lub: Wielkie) – wieś, której dzieje pisane rozpoczynają się w pierwszej połowie XIV wieku, zaś ślady osadnictwa sięgają epoki brązu, a następnie żelaza. Na kolację i nocleg pielgrzymi zatrzymali się w zajeździe i w gospodarstwach agroturystycznych w Dąbrowie. Przy wspólnym stole omawiano zadania Konfraterni św. Jakuba, zaplanowane na okres do wakacji. Pielgrzymi zwrócili uwagę, że w kościele w Tokarach krzyż oraz ołtarz główny i boczny były zasłonięte. To średniowieczny zwyczaj.
Od XI wieku w V Niedzielę Wielkiego Postu zasłaniano całe ołtarze wielką zasłoną w kolorze fioletowym zwaną suknem postnym. Zasłona była symbolem żalu i pokuty, którym człowiek powinien się oddać, aby wolno mu było znowu patrzeć na Boski majestat po okresie oczyszczenia. Ołtarze były zasłonięte na czas przygotowań do świąt paschalnych. Było to nawiązanie do wieków wcześniejszych, kiedy nie pozwalano patrzeć na ołtarz i być blisko niego publicznym grzesznikom.[2] Obecnie w większości kościołów zasłaniany jest tylko krzyż. W drodze do Emilianowa pielgrzymi zatrzymali się przy neogotyckim kościele pw. Wszystkich Świętych w Liskowie, wzniesionym na przełomie XIX i XX wieków w parafii pod tym samym wezwaniem, która została utworzona w XIII wieku. Pogoda i tym razem nie sprzyjała wędrowcom Jakubowym. Podobnie jak w styczniu i w lutym, pątników chłostał porywisty wiatr i deszcz, a po przejściu drogami polnymi, buty były ciężkie od błota. Jednak nikt spośród pielgrzymów nie miał wątpliwości, że to była kolejna Dobra Droga. W pielgrzymce uczestniczyło 25 pątników: ks. płk SG Zbigniew Kępa, Elżbieta Bartocha, Adam Jabłonka, Jerzy G. Kazimierczak, Dariusz Mańk, Alicja Mikulska, Marek Mikulski, Robert Mikulski, Piotr Pabjanek, Elżbieta Pawlikowska, Jerzy Pawlikowski, Beata Sokołowska, Marek Sokołowski, Anna Przygoda-Golenia, Łukasz Stefaniak, Tadeusz Strumiłło, Jolanta Szczerek z 11-letnim wnuczkiem Oskarem, Ewa Wasiak, Jerzy Wróblewski oraz Adam Będkowski, Grażyna Chojecka, Danuta Jabłonka, Alicja Klimkiewicz, Zofia Sobik z grona sympatyków Konfraterni św. Jakuba. Specjalnym pielgrzymem Jakubowym na każdym etapie wędrówki jest Pan Zdzisław Nowakowski, właściciel firmy przewozowej i kierowca busu, którym dowozi wędrowców do kolejnych miejsc startu.

Tekst – Ewa Wasiak

Zdjęcia – ks. płk SG Zbigniew Kępa, Beata Sokołowska, Marek Sokołowski, Jolanta Szczerek